Het is niet verplicht om te werken met een modelovereenkomst van de Belastingdienst of met een eigen model. Ook zonder modelovereenkomst kun je zelf nagaan of er sprake is van een dienstbetrekking. Voor het bestaan van een dienstbetrekking moet aan drie criteria zijn voldaan. Lees daarover hier. Eén van de drie criteria is het bestaan van een gezagsverhouding. In het onderstaande gaan we nader in op de gezagsverhouding.
In de overeenkomst kunnen bepalingen zijn opgenomen die duiden op de aanwezigheid van een gezagsverhouding. Het gaat daarbij niet om de formulering van die bepalingen, maar om de strekking ervan. Omdat de betreffende bepalingen vaak in juridisch jargon zijn geformuleerd, kan het lastig zijn om de strekking daarvan te interpreteren. Prelude Legal is je daarbij uiteraard graag van dienst.
Onderlinge samenhang bepalingen
De bepalingen die kunnen duiden op een gezagsverhouding, worden door de Belastingdienst in onderling verband beoordeeld. Zo kan het zijn dat de overeenkomst in overwegende mate niet duidt op een gezagsverhouding, maar dat dit anders is voor één specifieke bepaling. Indien dat het geval is, en de opdrachtnemer heeft daarnaast bijvoorbeeld het recht om zich vrijelijk te laten vervangen, dan ontstaat een ander beeld dan in het geval van een opdrachtnemer die zich niet vrijelijk kan laten vervangen en wiens opdrachtovereenkomst bovendien vol staat met bepalingen die een gezagsverhouding suggereren. Zoals voorheen bij de beoordeling van de aanvraag om een VAR-verklaring alle antwoorden die de aanvrager op de vragen van de Belastingdienst had gegeven in hun onderlinge samenhang warden beoordeeld, zo geldt nu hetzelfde voor de bepalingen in de (model)overeenkomst van opdracht.
Voorbeelden van bepalingen die duiden op dienstverband
De onderlinge samenhang van bepalingen in acht nemend, kunnen de volgende verplichtingen van de opdrachtnemer wijzen op een gezagsverhouding:
- De opdrachtgever bepaalt niet alleen het eindresultaat dat behaald moet worden (dit blijft gewoon toegestaan onder de Wet DBA), maar ook de wijze waarop dat resultaat behaald moet worden;
- De opdrachtgever kan gedurende de uitvoering van de opdracht ‘bijsturen’, door het geven van bindende aanwijzingen ten aanzien daarvan. Let op: het hoeft dus niet zo te zijn dat de opdrachtgever daadwerkelijk instructies geeft. Het gaat erom dat het mogelijk is;
- Een door de opdrachtgever opgelegd concurrentiebeding- of relatiebeding;
- De verplichting van de opdrachtnemer om exclusief voor één opdrachtgever te werken;
- De afhandeling van klachten over de uitgevoerde werkzaamheden: door de opdrachtgever, of opdrachtnemer?
- De opdrachtnemer moet werken volgens richtlijnen en bedrijfsprotocollen van de opdrachtgever. Denk daarbij ook aan vereisten omtrent werkkleding met logo van de opdrachtgever, het ondertekenen van een integriteitsverklaring, het sturen van facturen volgens het format van de opdrachtgever, et cetera;
- De opdrachtnemer is verplicht om doorlopend tussentijds de voortgang van de werkzaamheden met de opdrachtgever te bespreken;
- De opdrachtnemer is verplicht om met materialen van de opdrachtgever te werken;
- De intellectuele eigendomsrechten die ontstaan door de uitvoering van de opdracht, komen aan de opdrachtgever toe;